Yên Mô từ xa xưa là vùng đất hiếu học, chuộng văn chương, trọng đạo lý, là quê hương đã sinh ra nhiều danh nhân văn hóa của đất nước như: Ninh Tốn, Vũ Phạm Khải, Phạm Thận Duật… Đây cũng là miền quê của nhiều di tích lịch sử văn hóa, lễ hội, những làn điệu chèo, hát xẩm đặc sắc, được bảo tồn, gìn giữ và phát triển đến ngày nay.

Ảnh: Các đồng chí lãnh đạo tỉnh, huyện thăm các công trình chào mừng kỷ niệm 30 tái lập huyện

Sau 17 năm hợp nhất với 9 xã của huyện Yên Khánh thành huyện Tam Điệp, ngày 01/9/1994 huyện Yên Mô chính thức được tái lập và đi vào hoạt động theo Nghị định số 59/NĐ-CP, ngày 04/7/1994 của Chính phủ. Qua nhiều thay đổi, đến nay, Yên Mô có 17 đơn vị hành chính cấp xã gồm 16 xã và 1 thị trấn. Những năm đầu tái lập, Đảng bộ và nhân dân huyện Yên Mô gặp không ít khó khăn bởi kinh tế chậm phát triển; hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội lạc hậu phải điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phù hợp với địa bàn mới; thu nhập bình quân đầu người và thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thấp; đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn.

Phát huy truyền thống quê hương Yên Mô anh hùng, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Yên Mô không ngừng phấn đấu vươn lên, vượt qua mọi khó khăn thử thách, giành nhiều thành tựu to lớn trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị… Thành tựu 30 năm tái lập, đổi mới và phát triển của huyện Yên Mô là kết tinh của lịch sử truyền thống văn hóa, tinh thần ý chí cách mạng, sự đồng lòng phấn đấu của Đảng bộ, Chính quyền, lực lượng vũ trang và các tầng lớp nhân dân trong huyện. Đây là tiền đề để Yên Mô vững tin bước vào chặng đường mới.

Ảnh: Đồng chí Cao Trường Sơn, TUV, Bí thư huyện ủy cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh kiểm tra tại các công trình dự án trên địa bàn

Những năm quan, Đảng bộ huyện đã bám sát nhiệm vụ trọng tâm, các chương trình kinh tế trọng điểm, lựa chọn giải pháp thích hợp để chỉ đạo thực hiện đạt kết quả tốt nhất, đồng thời bám sát thực tiễn cuộc sống giúp cơ sở tháo gỡ khó khăn đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống. Để đảm bảo sự lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ, Huyện ủy đã tập trung chỉ đạo củng cố xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh, đảm bảo mỗi tổ chức cơ sở đảng thực sự là hạt nhân chính trị ở cơ sở; triển khai thực hiện nghiêm túc công tác kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách chủ tịch Hồ Chí Minh; cụ thể hoá chỉ thị, nghị quyết của cấp trên bằng nghị quyết, chương trình, kế hoạch của Đảng bộ huyện phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị được triển khai đồng bộ, toàn diện. Việc thực hiện các Nghị quyết, Chỉ thị, Kết luận của Trung ương về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị đạt kết quả tốt với nhiều khâu đột phá. Công tác kiểm tra, giám sát trong Đảng và phòng chống tham nhũng, tiêu cực được tập trung thực hiện. Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức Đảng ngày càng được nâng lên. Trong 30 năm qua, Đảng bộ huyện đã kết nạp thêm 5.853 đảng viên, tổng số đảng viên của Đảng bộ huyện hiện nay là 8199 đảng viên, sinh hoạt ở 57 tổ chức cơ sở Đảng. Hiệu lực, hiệu quả quản lý của chính quyền các cấp được nâng lên; thực hiện tốt công tác cải cách hành chính gắn với chuyển đổi số. Kết quả công bố chỉ số cải cách hành chính của huyện có nhiều chuyển biến vượt bậc trong những năm gần đây (năm 2021 xếp thứ 3/8; năm 2022 xếp thứ 1/8; năm 2023 xếp thứ 2/8 các huyện, thành phố trong tỉnh). Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị-xã hội có nhiều đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động, khối đại đoàn kết toàn dân, đoàn kết tôn giáo được củng cố vững chắc.

Ảnh: Đồng chí Bí thư huyện ủy trao tặng huy hiệu 45 năm tuổi đảng

Cùng với nhiệm vụ xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, Đảng bộ huyện không ngừng phấn đấu vươn lên, vượt qua mọi khó khăn thử thách, giành nhiều thành tựu to lớn trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh. Kinh tế liên tục tăng trưởng khá; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa bền vững, gắn với thị trường. Sản xuất lương thực liên tục được mùa, diện tích lúa chất lượng cao không ngừng được mở rộng (chiếm gần 80% diện tích gieo cấy); nhiều mô hình cây, con mới mang lại hiệu quả kinh tế cao, như: mô hình liên kết và bao tiêu sản phẩm ngô ngọt, đậu tương, rau xuất khẩu, lạc đông; mô hình lắp đặt nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới tiết kiệm để trồng các cây trồng có giá trị kinh tế như: dưa vân lưới, dưa lê Thái Kim, dưa chuột baby; mô hình nuôi đặc sản chạch sụn, ốc nhồi... cho lợi nhuận thu được từ 01-1,4 tỷ đồng/ha/năm. Bình quân giá trị thu nhập trên 1 ha canh tác đạt 150 triệu đồng. Sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ được tập trung thực hiện. Trên địa bàn huyện có 2 cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động hiệu quả; 9 làng nghề, nghề truyền thống được UBND tỉnh công nhận, duy trì việc làm thường xuyên cho hơn 13.000 lao động, cho thu nhập từ 4-6 triệu đồng/người/ tháng; năm 2023, doanh thu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đạt hơn 1.835 tỷ đồng. Chăn nuôi phát triển theo quy mô trang trại, công nghiệp, hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao giá trị sản xuất chăn nuôi. Đến nay, toàn huyện có 25 trang trại chăn nuôi, doanh thu mỗi trang trại bình quân đạt trên 2,5 tỷ đồng/năm.

Ảnh: Người Yên Mô có đôi bàn tay khéo léo, tại Công ty TNHH Bảo tồn và Phát triển Gốm sứ Bồ Bát

Văn hóa, tinh thần ở Yên Mô phát triển mạnh mẽ với nhiều phong tục, tập quán đẹp như truyền thống trọng lão, trọng lễ, trọng học... Trên dải đất Yên Mô được ken dày bởi hàng ngàn di tích lịch sử, văn hóa vật thể và phi vật thể. Các lễ hội truyền thống được nhân dân gìn giữ và phát triển theo thời gian, trở thành nét văn hóa độc đáo, riêng có, lợi thế để cạnh tranh. Yên Mô còn được coi là cái nôi của nghệ thuật hát Chèo, hát Xẩm đặc sắc với giọng ca thiên bẩm của cố Nghệ nhân hát Xẩm Hà Thị Cầu. Người Yên Mô có đôi bàn tay khéo léo, do vậy nghề gốm phát triển từ sớm là khởi thủy của Gốm Bát Tràng ngày nay.

Ảnh: Người dân Yên Mô hăng say tham gia tập luyện nhằm bảo tồn và phát huy  môn nghệ thuật hát Xẩm

Kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội được tập trung đầu tư xây dựng. Tranh thủ các nguồn lực của Trung ương, của tỉnh; ngân sách huyện, ngân sách xã, thị trấn, cùng với thực hiện xã hội hóa huy động các nguồn lực trong nhân dân để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Trong 30 năm qua, trên địa bàn huyện có 3,07km đường cao tốc đi qua; có trên 58 km đường Quốc lộ, tỉnh lộ được làm mới, cải tạo, nâng cấp đạt chuẩn; 49,46km đường huyện đạt tiêu chuẩn, hơn 192 km đường giao thông thôn xóm; 321,8 km đường ngõ xóm; 283,54km đường nội đồng. Xây mới, cải tạo 1366 phòng học, 22 nhà đa năng; xây mới, cải tạo 17 công trình và các hạng mục công trình trụ sở Đảng uỷ- HĐND- UBND các xã, thị trấn. Cải tạo, nâng cấp 02 hồ chứa nước, 55km đê, kiên cố 145km kênh tưới, kiên cố 99,2km kênh tiêu, 23 trạm bơm tưới tiêu nhằm khắc phục, xóa dần các trọng điểm xung yếu. Đến nay, toàn huyện đã có 52/52 trường Mầm non, Tiểu học, THCS và 3/3 trường THPT đạt chuẩn Quốc gia; 17/17 xã, thị trấn có nhà văn hóa và khu thể thao, 100% thôn, xóm, phố có nhà văn hóa; 95,6% thôn, xóm, phố được công nhận thôn, xóm, phố văn hóa; 93% gia đình được công nhận gia đình văn hóa; 17/17 xã, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về y tế giai đoạn 2011-2020;...

Ảnh: Sân vận động trung tâm huyện vừa được khánh thành và đưa vào sử dụng, đây là công trình chào mừng kỷ niệm 30 năm tái lập huyện

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt kết quả nổi bật. Năm 2020, huyện vinh dự được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Sau 4 năm tiếp tục chung sức, đồng lòng, đến nay, huyện đã hoàn thành 09/9 tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao và hoàn thành hồ sơ trung tâm trình các cấp có thẩm quyền thẩm định. Đối với cấp xã, dự kiến đến cuối năm 2024, toàn huyện sẽ có 11 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và NTM nâng cao, 77 thôn xóm đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; 21 sản phẩm được công nhận đạt OCOP từ 3 đến 4 sao cấp tỉnh. Bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới, đời sống vật chất, tinh thần người dân được nâng cao với việc hoàn thiện các thiết chế văn hóa, duy trì hoạt động của các câu lạc bộ, thường xuyên tổ chức các hội thi, chương trình văn nghệ, thể thao quần chúng…

Ảnh: Mô hình lắp đặt nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới tiết kiệm cho giá trị thu nhập cao

Ghi nhận những thành tích đã đạt được trong 30 năm qua, Nhân dân, lực lượng vũ trang huyện và 12 xã trong huyện đã được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; huyện vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động (hạng Nhất, Nhì, Ba), Huân chương Độc lập (hạng Ba); Chính phủ tặng Cờ thi đua xuất sắc trên các lĩnh vực; nhiều tập thể, cá nhân được tặng thưởng các danh hiệu cao quý của Đảng, Nhà nước, của các Bộ, ban, ngành Trung ương và của tỉnh.

Tự hào là mảnh đất giàu truyền thống văn hóa, lịch sử và cách mạng, tự hào về những thành tựu đã đạt được, trong thời gian tới, Yên Mô sẽ tiếp tục thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; đảm bảo công tác quốc phòng, quân sự địa phương, làm tốt công tác an sinh xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Phát huy tối đa tiềm năng của huyện, cải thiện môi trường đầu tư. Tập trung cho công tác quy hoạch huyện với tầm nhìn chiến lược, dài hạn. Phấn đấu từng bước theo lộ trình sớm hiện thực hóa các quy hoạch, kế hoạch của huyện, đặc biệt về hạ tầng giao thông huyết mạch. Tập trung phát triển hạ tầng đồng bộ, hiệu quả, ưu tiên hạ tầng đô thị, cảnh quan môi trường. Đẩy mạnh phát triển các cụm công nghiệp; phát triển du lịch sinh thái, du lịch lễ hội, du lịch làng nghề, đưa Yên Mô trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư và du khách. Quan tâm đầu tư cho lĩnh vực văn hóa và nông nghiệp, nông dân, nông thôn; cùng với việc thực hiện chuyển đổi số, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín ngang tầm nhiệm vụ để xứng đáng với tên gọi, vị thế và tiềm năng của vùng đất địa linh, nhân kiệt có bề dày lịch sử văn hóa ngàn năm.

Với niềm tự hào về Đảng quang vinh và Bác Hồ vĩ đại, vào sự đổi mới của quê hương, đất nước; quán triệt Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, Đảng bộ, quân và dân trong huyện tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, năng động, sáng tạo, tăng cường đoàn kết, tích cực phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVIII, xây dựng huyện Yên Mô phát triển toàn diện, vững chắc và ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Tác giả: Bùi Thúy- Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh huyện.