Yên Hòa là một xã miền núi nằm ở phía Tây Nam huyện Yên Mô, phía Bắc giáp xã Khánh Thượng; phía Nam giáp xã Yên Thành; phía Đông giáp thị trấn Yên Thịnh và xã Yên Hưng và phía Tây giáp xã Yên Thắng. Xã có diện tích đất tự nhiên là 802,03 ha, trong đó diện tích đất canh tác là 548,45 ha (bao gồm 521,44 ha đất nông nghiệp, Đất phi nông nghiệp là 230,81 ha và đất chưa sử dụng 22,78 ha; có 2.301 hộ với 7.557 nhân khẩu; xã có 2 tôn giáo chính là Phật giáo và Thiên Chúa giáo (trong đó có 453 hộ theo đạo công giáo với 1.700 nhân khẩu, chiếm 22% dân số), bao gồm 02 đơn vị HTX (01 HTXNN và 01 HTX SX và tiêu thụ cây, con đặc sản an toàn Yên Hòa), với 10 đơn vị  thôn, xóm. Là xã thuần nông kết hợp với một số loại hình kinh doanh dịch vụ khác, thu nhập bình quân đầu người đến năm 2019 đạt 52,5 triệu đồng/người/năm, xã không còn hộ nghèo. Trong những năm qua, kinh tế- xã hội của xã Yên Hòa có bước phát triển nhanh và bền vững, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được cải thiện, an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được ổn định và giữ vững. Cán bộ và nhân dân luôn phát huy truyền thống văn hóa, cách mạng, đoàn kết, phấn đấu thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua xây dựng quê hương, đất nước.

Lễ công bố xã Yên Hòa đạt chuẩn NTM kiểu mẫu 2020

Bên cạnh thuận lợi cơ bản Yên Hòa cũng có khó khăn. Năm 2011, khi triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới xã mới đạt 7/19 tiêu chí, cơ sở hạ tầng kinh tế kỹ thuật chưa đồng bộ, thiếu quy hoạch, sản xuất nông nghiệp còn nhỏ lẻ, manh mún. Để hoàn thành các tiêu chí giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, trường học… cần nguồn kinh phí đầu tư rất lớn, trong khi nội lực của địa phương còn hạn chế.

Sau 4 năm thực hiện, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và hỗ trợ của tỉnh, của huyện, cùng với sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận, tích cực tham gia hưởng ứng của các tầng lớp nhân dân, tháng 9/2015 Yên Hòa đã hoàn thành 19/19 tiêu chí xã nông thôn mới và được Chủ tịch UBND tỉnh công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Ngay sau khi được lựa chọn làm điểm xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2017-2020, Ban Chấp hành Đảng bộ xã đã ban hành Nghị quyết chuyên đề số 13-NQ/ĐU, ngày 29/10/2019 lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu đưa xã Yên Hòa đạt xã chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu vào năm 2020; Quyết định số 22-QĐ/ĐU, ngày 6/9/2017 của Ban Thường vụ Đảng ủy về việc kiện toàn Ban chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới xã Yên Hoà giai đoạn 2017-2020; Quyết định số 55-QĐ/BTV, ngày 16/2/2020 về việc kiện toàn Ban chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới xã Yên Hoà giai đoạn 2017 -2020; UBND xã đã ban hành các Quyết định về việc kiện toàn Ban quản lý xây dựng nông thôn mới 2017- 2020 và kiện toàn Ban giám sát đầu tư cộng đồng và ban phát triển ở các thôn, xóm.

Mô hình rau cá của hội viên Hội Nông dân xã Yên Hòa

Trong công tác tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu được cấp ủy đảng, chính quyền từ xã đến các thôn, xóm được đặc biệt coi trọng, qua đó đã huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị. Phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu đã lan tỏa rộng khắp trong toàn xã, thu hút được sự hưởng ứng, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, bằng những việc làm thiết thực, cụ thể như: Hiến đất, đóng góp ngày công lao động, tiền mặt, nguyên vật liệu, tài sản để xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, kết quả đã có hàng 56 hộ gia đình tự nguyện hiến trên 3.600 m2 đất, trong đó có 278 m2 đất thổ cư trị giá hơn 800 triệu đồng, huy động nhân dân đóng góp trên 3.890 ngày công lao động, trị giá 583,5 triệu đồng và góp bằng tiền mặt, nguyên vật liệu, tài sản trên đất trị giá 2.009 triệu đồng để xây dựng chỉnh trang  đường giao thông nông thôn, hệ thống đèn chiếu sáng, nhà văn hóa, khu thể thao thôn xóm, trồng hoa, cây xanh trên các tuyến đường…

Từ năm 2016 đến đầu năm 2020 xã đã hỗ trợ 800 tấn xi măng và huy động nhân dân tiếp tục hiến đất, đóng góp ngày công lao động, nguyên vật liệu để nâng cấp 3,9 km đường giao thông nông thôn. Đến nay có 27,1/27,1 km đường ngõ xóm được bê tông hóa và lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng, đạt 100%; có 2,58/2,58 km đường trục chính khu trung tâm xã, khu dân cư tập trung có hệ thống cống, rãnh thoát nước, trong đó có 0,5 km đường trục chính khu trung tâm xã có vỉa hè xây và được xây dựng bồn hoa, trồng cây xanh, trồng hoa ven đường. Đặc biệt tại các nút giao cắt, điểm giao thông nguy hiểm đều được lắp biển chỉ dẫn và biển báo hiệu giao thông và thường xuyên được duy tu, bảo dưỡng, đáp ứng tốt nhu cầu đi lại, giao lưu hàng hóa và sản xuất của nhân dân.

Cơ sở vật chất trường học tiếp tục được đầu tư xây dựng khang trang hơn, đáp ứng nhu cầu giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh. Trường tiểu học và trường Mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 2 và trường THCS đạt chuẩn quốc gia mức độ 1. 100 % trẻ em được đi học mẫu giáo, xã đạt phổ cập giáo dục tiểu học và THCS mức độ 3 và xóa mù chữ mức độ 2. Các trường đều đạt danh hiệu “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”; có 96% thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 15 đến 18 tuổi đang học chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông và giáo dục nghề nghiệp, lao động có việc làm qua đào tạo đạt 67 %. Cơ sở vật chất trạm y tế xã tiếp tục được đầu tư nâng cấp đảm bảo đầy đủ trang thiết bị đáp ứng tốt nhu cầu khám chữa bệnh cho nhân dân, xã đã đạt chuẩn Bộ tiêu chí quốc gia về Y tế giai đoạn đến năm 2020 xã có 93,3 % dân số được quản lý, theo dõi sức khỏe thường xuyên và có trên 93,52% người dân tham gia bảo hiểm y tế.

Hiện nay, 10/10 thôn có nhà văn hóa đảm bảo đạt chuẩn về diện tích, có đầy đủ các trang thiết bị phục vụ tốt nhu cầu hội họp, sinh hoạt văn hóa; 10/10 khu thể thao thôn xóm gắn liền với nhà văn hóa được lắp đặt bộ thể dục dụng cụ thu hút nhân dân rèn luyện sức khỏe của nhân dân. Giai đoạn 2011- 2015 nhà văn hóa, sân vận động trung tâm xã đã được xây dựng và hoàn thiện đưa vào sử dụng, được trồng cây xanh khu trung tâm và trong khuôn viên sân vận động đáp ứng tốt nhu cầu hoạt động, văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao cho nhân dân. Năm 2019 và năm 2020 xã đã tiếp tục nâng cấp, cải tạo, trồng thêm cây xanh, đặt các chậu hoa, quét vôi ve; sân vận động thường xuyên được cải tạo… thu hút đông đảo nhân dân tham gia luyện tập bóng đá, bóng chuyền, bóng bàn, cầu lông.

Công tác phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập và giảm nghèo được quan tâm chỉ đạo quyết liệt. Xác định mục tiêu của chương trình xây dựng nông thôn mới là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân do vậy trong những năm qua xã đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và vận động nhân dân chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp; vận động nhân dân tích cực chuyển đổi cơ cấu giống, cây trồng, vật nuôi; phát triển kinh tế hộ gia đình gắn với kinh tế hợp tác. Tiếp tục tạo điều kiện cho nhân dân dồn điền đổi thửa, tích tụ ruộng đất hình thành các ô thửa lớn, áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất. Đã chỉ đạo sát nhập 03 HTX (Trinh Nữ, Trung Hòa và Liên Trì) thành 01 HTX toàn xã; thành lập mới 01 HTX sản xuất tiêu thụ cây, con đặc sản an toàn Yên Hòa chuyên sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm đặc trưng như rau cần, rau rút, cá giống, chạch sụn…để thúc đẩy phát triển sản xuất và tiêu thụ nông sản, tổ chức thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn xã giai đoạn 2016- 2020 đảm bảo hiệu quả cao.

Các đ/c lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo huyện thăm mô hình nuôi cá chạch sụn xã Yên Hòa

Một trong những khâu đột phá phát triển kinh tế nông nghiệp của xã trong thời gian qua đó là: Đã tập trung xây dựng, rà soát, điều chỉnh quy hoạch các vùng sản xuất để phát huy lợi thế so sánh của địa phương, hình thành, phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, đảm bảo an toàn thực phẩm có quy mô lớn như: vùng sản xuất chuyên canh rau rút - rau cần kết hợp ươm nuôi cá giống quy mô 70 ha, cấy lúa kết hợp nuôi cá 84,2 ha, mô hình trồng chuối tây Thái Lan kết hợp nuôi thủy sản 15 ha, mô hình nuôi cá chạch sụn quy mô 8 ha... Đến nay toàn xã đã chuyển đổi được 164,3/512 ha, chiếm 32,08% diện tích đất nông nghiệp, cho giá trị thu nhập cao hơn trồng lúa từ 3- 5 lần. Cơ cấu cây trồng, vật nuôi có sự chuyển dịch tích cực, nhiều loại giống cây trồng, kỹ thuật canh tác tiên tiến đã được áp dụng vào thực tiễn sản xuất. Diện tích lúa chất lượng cao, lúa nếp chiếm trên 70% diện tích, xã đã liên kết với doanh nghiệp sản xuất lúa theo hướng hữu cơ với diện tích 50 ha ở khu vực Trinh Nữ. Hàng năm đã duy trì, phát triển 173,2 ha cây màu và 106 ha cây đông đảm bảo ăn chắc, hiệu quả.  Sản lượng lương thực có hạt bình quân hàng năm đạt 4.244 tấn, bình quân lương thực đầu người đạt 644 kg/người/năm. Cơ giới hóa được áp dụng rộng rãi, đến nay 100% khâu làm đất, 100 diện tích lúa được thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp. Giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha đất canh tác năm 2019 đã đạt 143 triệu đồng, tăng 37 triệu đồng/ha/năm so với năm 2015. Các ngành nghề truyền thống, sản xuất hàng tiểu thủ công nghiệp tiếp tục được duy trì và phát triển, tạo việc làm tăng thu nhập ổn định cho lao động địa phương. Đến nay thu nhập bình quân đầu người đạt 51 triệu đồng/người/năm, tăng 1,67 lần so với thời điểm xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2015 và hiện nay trên địa bàn xã không còn hộ nghèo.

Phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của xã đã được đông đảo quần chúng nhân dân tham gia, xã có 01 câu lạc bộ văn nghệ, 01 câu lạc bộ thể thao, 10 đội văn nghệ tại 10 thôn, xóm, tỷ lệ người dân trên địa bàn xã tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ đạt 62%. Các thôn, xóm đã xây dựng và thực hiện nghiêm túc hương ước, quy ước đảm bảo giữ vững thuần phong, mỹ tục trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các thôn xóm đã trang bị các dụng cụ thể thao tại khuôn viên nhà văn hóa để nhân dân luyện tập nâng cao sức khỏe. Các di tích lịch sử được duy tu, tôn tạo thường xuyên và quản lý theo đúng quy định. Năm 2019, được UBND huyện công nhận “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”.

Phong trào thực hiện “5 không - 3 sạch” được các chi hội phụ nữ triển khai hoạt động có hiệu quả; 100% rác thải sinh hoạt, rác thải nguy hại được tổ chức thu gom đưa đi xử lý theo quy định, đường trục trung tâm xã được lát vỉa hè. Hầu hết các tuyến đường được xây hệ thống rãnh thoát nước và trồng cây xanh, trồng hoa ven đường tạo cảnh quan sáng, xanh, sạch, đẹp. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh đều ký cam kết và thực hiện nghiêm túc các điều kiện về vệ sinh an toàn thực phẩm, trên địa bàn nhiều năm không xảy ra ngộ độc thực phẩm.

Hệ thống chính trị ngày càng được củng cố và tăng cường, giải quyết kịp thời các nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Quy chế dân chủ được triển khai thực hiện nghiêm túc, hoạt động của Ban thanh tra nhân dân, Ban giám sát cộng đồng thực hiện có hiệu quả. Tổ chức thực hiện tốt phong trào toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc, nhiều năm liền xã Yên Hòa được Bộ Công an tặng Bằng khen, hoàn thành tốt công tác quân sự quốc phòng địa phương. Phong trào thôn xóm an toàn và các mô hình tự quản về an ninh trật tự được duy trì và hoạt động có hiệu quả.

Sau khi khảo sát, đánh giá cụ thể từng chỉ tiêu theo các tiêu chí quy định của tỉnh, xã đã lựa chọn, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, ưu tiên kinh phí xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu. Với sự tham gia tích cực của Ban phát triển thôn, xóm và  nhân dân, tháng 4/2020 thôn Thổ Hoàng đã được UBND huyện công nhận đạt chuẩn Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu năm 2020.

Từ năm  2017- 2019 xã đã huy động được 102,3 tỷ đồng để thực hiện xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Từ thực tiễn chỉ đạo, tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu trong hơn 3 năm qua, Đảng bộ xã Yên Hòa rút ra một số kinh nghiệm đó là:

Một là: Có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đầu tư hỗ trợ nguồn kinh phí và các nguồn lực của tỉnh, của huyện trong công tác xây dựng hạ tầng kinh tế- xã hội.

Hai là: Có sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của cấp ủy đảng, sự điều hành linh hoạt, quyết liệt của chính quyền, sự phối kết hợp chặt chẽ, đồng bộ của các ngành, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị xã hội, các Ban phát triển thôn (xóm) và sự hưởng ứng tích cực của các tầng lớp nhân dân.

Ba là: Làm tốt công tác tuyên truyền, vận động và thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, tạo nên sự đồng thuận cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Có chính sách khuyến khích nhằm huy động được tối đa các nguồn lực trong cộng đồng dân cư.

Bốn là: Xây dựng kế hoạch thực hiện phải sát, đúng, phù hợp với điều kiện của địa phương, đội ngũ cán bộ từ xã đến các đơn vị thôn (xóm) phải nhiệt tình, trách nhiệm, năng động với công việc; đi sâu, đi sát cơ sở, kịp thời biểu dương, khen thưởng những việc làm tốt, những cách làm hay ở cơ sở.

Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và hỗ trợ của tỉnh, của huyện, sự quyết tâm chính trị của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong xã, đến tháng 7 năm 2020 xã đã hoàn thành 14/14 tiêu chí nông thôn mới kiểu mẫu, đã kiến tạo cho xã Yên Hòa một diện mạo mới, một sức sống mới. Hạ tầng kinh tế kỹ thuật đồng bộ, khang trang, môi trường được đảm bảo sáng, xanh, sạch, đẹp; đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của nhân dân được nâng cao. An ninh chính trị TTATXH được giữ vững, có 99,9 % số hộ gia đình trong xã được lấy ý kiến hài lòng với kết quả xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu.

Xã Yên Hòa cũng là một trong hai xã đầu tiên của huyện Yên Mô được UBND tỉnh Ninh Bình công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, đây là niềm vinh dự và tự hào, là sự ghi nhận của tỉnh, của huyện đối với sự nỗ lực phấn đấu của nhân dân và cán bộ xã. Để duy trì, phát triển, nâng cao chất lượng 14 tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu và nhân rộng mô hình khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu.

Trong thời gian tới xã Yên Hòa còn rất nhiều nội dung công việc cần tiếp tục phấn đấu, hoàn thiện hơn để xã thực sự là miền quê đáng sống. Xã Yên Hòa tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí xã đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu, phấn đấu có 100% thôn, xóm đạt chuẩn khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu trong những năm tới./.

Lã Phú Thịnh: Chuyên viên phòng Nội vụ