Lễ hội Vật, là nét văn hoá đặc sắc của nhân dân làng Bồ Vy thuộc Tổ dân phố Bồ Vy 1 và Bồ Vy 2 của thị trấn Yên Thịnh, huyện Yên Mô. Lễ hội được tổ chức vào ngày mùng 4 tết hàng năm.

Vật là một môn thể thao giữa hai người chơi. Họ cố gắng kiểm soát nhau bằng cách nắm chặt, kéo, xoay và ép. Tùy theo quy định của luật từng địa phương, người thắng sẽ thu được nhiều lợi ích: Bằng cách chống lại đối thủ, hoặc đối thủ thua, hoặc bị đẩy ra khỏi đấu trường. Các vận động viên tham gia môn thể thao này được gọi là đô vật.

 Lễ hội vật diễn ra tại Miếu Trung. Miếu Trung Thờ Ông Khổng Lộ Minh Công, thuộc TDP Bồ Vy (di tích cấp tỉnh số 465 ngày 22/8/2014) làng Bồ Vy, thị trấn Yên Thịnh.

 Miếu Trung được xây dựng trên khuôn viên đất có diệnt ích 539m2, nằm ở trung tâm của làng Bồ Vy, Phí bắc, phía đông giáp với nhà dân. Phía nam và tây giáp với đường liên thôn.

Miếu Trung được xây dựng theo kiến trúc “tiền đao hậu đốc” gồm 3 gian dài 4,90 m, rộng 4,70m. Tổng diện tích trong khuôn viên là 539m2. Hàng năm di tích diễn ra các hoạt động văn hoá như:

Hội Vật truyền thống: ngày mùng 4 tết: có phần lễ và phần hội.

Hội Vật nhằm mục đích tạo sân chơi hấp dẫn cho những người mê môn thể thao đấu vật qua đó cầu may mắn, rèn luyện sức khoẻ, nâng cao tinh thần thượng võ.

Hội vật làng Bồ Vy được tổ chức hàng năm không đặt nặng thắng thua, chỉ là sự giao lưu thử tài đầu năm, đề cao thượng võ, giữ gìn, phát huy những giá trị văn hoá truyền thống của quê hương và dân tộc vì vậy trai tráng trong làng và các địa phương khác cũng tụ hội về đây để tranh tài.

Phần lễ gồm có: Khai mạc lễ hội, chính quyền, các cửa họ và nhân dân dâng hương; tế nữ quan (gồm 11 người).

Phần hội gồm có: sau khi nghi lễ tôn nghiêm của phần lễ kết thúc, hội vật truyền thống làng Bồ Vy chính thức bắt đầu.

Trước khi các đô vật vào đấu thì 2 đô vật cao niên của làng vào vật “Dậm đất chầu Thánh” vừa để biểu diễn vừa để nêu cao tinh thần thượng võ của hội vật. Hội vật làng Bồ Vy rất chú trọng tinh thần thượng võ, cấm chơi xấu, ra đòn độc, đòn hiểm như bẻ, vặn, khoá trái khớp, tấn công bằng đầu, bấm các huyệt, đòn đá, đòn đánh, nắm tóc, tấn công vào hạ bộ, hầu yết, mắt... Giải thưởng là tặng phẩm do dân làng và các mạnh thường quân đóng góp.

Hội Vật trở thành một nét đẹp văn hoá truyền thống độc đáo của làng Bồ Vy nói riêng và của thị trấn Yên Thịnh nói chung, là nét đẹp không thể thiếu trong các dịp lễ, tết, hội làng.

Sau đây là một số hình ảnh tiêu biểu tại lễ hội Vật làng Bồ Vy:

Ảnh: Khán đài Đấu vật

Ảnh: Các đô vật thi đấu

Ảnh: Các đô vật thi đấu

Lễ hội đấu vật  là 1 nét đẹp trong văn hóa truyền thống. Tất cả những ai muốn tham gia đều có đặc quyền được thi đấu hết mình và được xem là những đô vật thực thụ, thi đấu vật còn thể hiện được những “tín ngưỡng”, cầu nguyện cho nhiều điều tốt đẹp sẽ đến với nhân dân của làng.

Tác giả: Lê Thanh Hải (Công chức Văn hoá thị trấn Yên Thịnh)