Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật hát Xẩm, thời gian qua, huyện đã đặc biệt quan tâm tổ chức các lớp tập huấn, truyền dạy hát Xẩm cũng như sử dụng nhạc cụ;đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các thế hệ, nhất là thế hệ trẻ trong bảo tồn và phát huy giá trị hát Xẩm và từng bước đưa hát Xẩm trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội trên địa bàn huyện nói riêng và tỉnh Ninh Bình nói chung.

Các CLB biểu diễn tại liên hoan câu lạc bộ hát Xẩm

Hát Xẩm là loại hình văn hóa,văn nghệ dân gian đặc trưng nhất so với các loại hình nghệ thuật khác, bản chất của hát Xẩm là lối hát kể chuyện tự sự, mang tính tự nhiên, với các nhạc cụ như đàn bầu, đàn nhị,trống cơm, thanh la…; nghệ sỹ, nghệ nhân biểu diễn tự thêm hoặc bớt các nhạc cụ cho phù hợp với làn điệu, hoàn cảnh và môi trường biểu diễn. Giá trị thiết thực nhất mà hát Xẩm mang lại đó chính là giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống của người Việt qua những bài hát về tình nghĩa vợ chồng, ơn cha, nghĩa mẹ sinh thành, tình yêu quê hương, đất nước với những ca từ mộc mạc, gần gũi, dễ hiểu... Sau bao thăng trầm và ít nhiều bị mai một, thất truyền, hát Xẩm ở huyện đang được khôi phục, hồi sinh bởi những tấm lòng nhiệt huyết và đam mê với nghệ thuật truyền thống của nhiều người trong đó có không ít các em nhỏ.Những năm qua, huyện đã tăng cường mở các lớp truyền dạy hát Xẩm và lớp nhạc cụ hát Xẩm và tổ chức sưu tầm, biên soạn, phổ biến các bài hát xẩm theo các làn điệu cổ truyền…Hàng năm, tổ chức Liên hoan các CLB hát chèo, hát Xẩm, tạo sân chơi bổ ích để các đoàn tuyển, nghệ nhân, nghệ sỹ giao lưu, học tập kinh nghiệm lẫn nhau. Đồng thời, nâng cao chất lượng hoạt động của các CLB, Đội văn nghệ hát Xẩm, hát Chèo ở các xã, thị trấn. Thông qua, các hoạt động nhằm góp phần bảo tồn và phát triển nghệ thuật hát Xẩm cho tương lai, đưa nghệ thuật hát Xẩm phát triển diện rộng và bền vững. Hiện trên địa bàn huyện có 26 CLB, đội văn nghệ tổng hợp chủ yếu biểu diễn các loại hình nghệ thuật như hát Xẩm, hát Chèo thu hút hơn 400 hội viên, diễn viên không chuyên tham gia sinh hoạt.

Huyện tổ chức lớp tập huấn truyền dạy hát Xẩm năm 2023

Các CLB biểu diễn tiết mục tại lớp tập huấn năm 2023

Với những nỗ lực trong bảo tồn và phát huy giá trị, ngày naynhững làn điệu hát xẩm đã vang lên trên sân khấu, tại các sự kiện văn hóa, chính trị quan trọng của huyện, của tỉnh và trở thành món ăn tinh thần độc đáo, mang bản sắc văn hóa riêng của vùng đất Cố Đô. Trong thời gian tới, huyện tiếp tục mở các lớp truyền dạy hát Xẩm; đồng thời tăng cường các buổi biểu diễn tại các địa phương, các điểm du lịch nhằm phát huy thế mạnh của nghệ thuật hát Xẩm.Đặc biệt là huyện tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức của cả cộng đồng, nhất là thế hệ trẻ trong việc khôi phục, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của nghệ thuật hát Xẩm.

Tác giả: Lê Dung – Trung tâm văn hoá, Thể thao và Truyền Thanh huyện