Theo tục lệ cổ truyền, lễ hội Báo bản làng Nộn Khê, xã Yên Từ được tổ chức hàng năm vào các ngày12, 13, 14 tháng Giêng âm lịch. Đây là lễ hội truyền thống, có ý nghĩa là đền ơn báo đáp lại nguồn gốc, công ơn của các tiền nhân theo câu "Uống nước nhớ nguồn". Dù có đi đâu, ở đâu đi nữa thì mỗi năm cứ đến ngày 12, 13 và 14 tháng Giêng Âm lịch, trong ngày hội làng, con em của làng đều cố gắng về quê tham dự lễ hội.

Quang cảnh phần Lễ tại Đình làng Nộn Khê

Lễ hội Báo bản làng Nộn Khê gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ là dịp để những người dân trong làng dâng hương tưởng nhớ những tiền nhân đã khai phá, lập làng và đồng thời là gửi gắm tấm lòng thành kính đến những liệt sĩ đã hi sinh trong công cuộc bảo vệ đất nước. Một nét độc đáo của lễ hội Báo bản là kính báo lên Thành Hoàng, các bậc tiên tổ về sự thành đạt, hiếu học của con em dân làng và những thành tích của làng đã đạt được trong năm cũ. Phần hội sôi động với các tiết mục: múa rồng, múa lân, đánh cờ, võ vật, tổ tôm điếm, đu truyền thống, các trò chơi trẻ em, đêm văn nghệ  và các hoạt động thể dục thể thao.

Các hoạt động diễn ra trong lễ hội Báo bản làng Nộn Khê

Đây là nét sinh hoạt văn hóa độc đáo vừa là dịp để người dân trong làng được nghỉ ngơi và tham gia vào các cuộc thi văn thơ. Đặc biệt ở lễ hội này những người con xa quê cũng có thể gửi thơ về dự thi và cũng được ban tổ chức bố trí người ngâm hoặc chuyển thể thành các làn điệu dân ca để hát. Đêm thơ này thường được tổ chức vào đêm ngày 13 tháng giêng với chủ đề “ Trang thơ hội làng”.

Các hàng quán tại chợ đêm phục vụ nhu cầu thưởng thức ẩm thực của du khách.

Ngoài ra khi tham gia vào lễ hội Báo bản làng Nộn Khê bạn sẽ có cơ hội được tham gia vào hai phiên chợ đêm vào tối 12 và tối 13 tháng Giêng. Hai phiên chợ này chủ yếu bày bán các món ngon như bánh đúc, bánh gai, bún riêu, thịt dê núi, nem chua Yên Mạc, cơm cháy sốt dê... Với đa dạng các gian hàng cùng nhiều món ăn chất lượng, đậm đà hương vị truyền thống lễ hội này đã thực sự thu hút hàng nghìn du khách về tham gia. Là một lễ hội Báo bản được tiến hành vừa nghiêm cẩn, linh thiêng nhưng không hề kém phần rộn ràng, ấm áp. Nhiều người còn tham gia lễ hội này với mong muốn cầu may, năm mới làm ăn phát đạt hơn so với năm cũ.

Làng Nộn Khê là ngôi làng cổ được hình thành từ thời Lê- Hồng Đức, cách đây hơn 500 năm. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của tục Báo bản không chỉ cố kết cộng đồng dân cư với những nét sinh hoạt văn hóa từ ngàn xưa, mà còn thể hiện nét đẹp truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt. Lễ hội mang đậm nét sinh hoạt văn hóa độc đáo, là dịp để người dân địa phương tưởng nhớ các vị tiền nhân khai sinh ra làng, giáo dục truyền thống lịch sử cho nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về bảo tồn, phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống. Đồng thời, tạo động lực cho người dân Nộn Khê bước vào một năm mới với niềm mong ước “nhân khang vật thịnh” hơn trước.

Tác giả: Bùi Thúy- Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh huyện.